Hökümet bilen dawaly "daşary ýurt agenti" kanunyna garşy durýan gürjüstanlylaryň arasyndaky gapma-garşylygyň dowam etmegi bilen, häkimiýetleriň uly protest gurnan demonstrasiýaçylary zorluk, şol sanda rezin oklary hem ulanyp dargatjak bolmagy netijesinde, şaýatlaryň sözlerine görä, Tbilisiddäki dartgynlylyk 3-nji maýda hem ýokary bolmagynda galdy.
Gürjüstanyň paýtagtynyň esasy çatrygyndaky ulag hereketi, Gahrymanlar meýdançasyna gelýän köp sanly parahatçylykly demonstrantlar tarapyndan takmynan alty sagat dowam eden petiklenmeden soň, ir sagatlarda dikeldildi.
Berilýän habara görä, demonstrantlara bir gün ozalky protest çäresindäki ýaly gazaply daraşylmadyk hem bolsa, polisiýa birnäçe protestçini tussag etdi.
Emma muňa garamazdan, şaýatlaryň, şol sanda ýaralanan iki adamyň Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosyna aýtmagyna görä, öz sözleri bilen aýdylanda, ir sagat 1 töwereklerinde Gahrymanlar meýdançasyna ulagly gelen "prowokatorlar" demonstrantlaryň käbirine fiziki hüjüm etdi.
Öýlän sagat 6 töwereginde, 2-nji maýdaky protest başlananyndan gysga wagt soň, polisiýa ýoly arassalamak üçin eden ilkinji synanyşygynda birnäçe demonstranty tussag etdi. Birnäçe synanyşyga garamazdan, Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosy Içeri işler ministrliginden tussag edilenleriň sany barada anyk maglumat alyp bilmedi.
Teklip edilýän “daşary ýurt agentleri” kanunyna garşy çykýan adamlaryň Russiýada Moskwanyň başgaça pikirlileri basyp ýatyrmak üçin ulanan repressiw kanunlaryndan ylham almakda aýyplamagy bilen, Gürjüstan birnäçe gün bäri paýtagty çaýkan proteste gaplandy.
Bu kanun taslamasy, eger-de kabul edilse, öz maliýe serişdeleriniň 20%-den gowragyny daşary ýurtlardan alýan guramalardan, “daşary ýurt täsirleri” hökmünde hasaba alynmagyny talap eder. Kanun taslamasyna garşy çykýanlar onuň durmuşa geçirilmeginiň ýurduň Ýewropa Bileleşigine agza bolmak ugrundaky tagallalaryna wehim salýandygyny duýdurýarlar.
Bu kanun taslamasy 1-nji maýda, ikinji okaýyşda kabul edileninden soň, pitnä garşy polisiýanyň demonstrantlary gazaply basyp ýatyrmagyna we 15 töweregi adamyň hassahana ýerleşdirilmegine sebäp boldy. Şondan soň, 2-nji maýda geçirilmeli parliament mejlisi goýbolsun edildi.
1-nji maýda, ejir çekenleriň sözlerine görä, azyndan sekiz hadysa bolup, pidalar polisiýanyň suw toplaryndan we göz ýaşardyjy gazdan başga, rezin oklary hem ulanandygyny öňe sürdüler.
Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosy şaýatlaryň görkezmelerini toplady, şikesleriň suratlaryny aldy, ýaralanan adamlaryň ikisi bilen interwýu gurady we, habar berilmegine görä, rezin oklaryň atylan ýerlerini ýazgy etdi.
Ştatdan daşary habarçy Dawit Tamazaşwili 2-nji maýda Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosyna öz alan şikeslerini görkezdi we bir gün öň bolan wakalar barada gürrüň berdi. Ol kamerasyny sazlap duran wagtynda birden atyşygyň başlanandygyny we aýaklaryna üç okuň gelip degendigini duýandygyny aýtdy.
Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosynyň gören subutnamalary bu şikeslere rezin oklaryň sebäp bolandygyny aňladýar, ýöne içeri işler ministriniň orunbasary Aleksandre Darahwelidze metbugat ýygnagynda žurnalistleriň öňünde eden çykyşynda protestçilere garşy rezin oklaryň ulanylandygy barada aýdylýanlary ret etdi.
1-nji maýda geçirilen demonstrasiýa, kanun taslamasy ikinji gezek okalandan soň, ýurtda gurnalan iň uly demonstrasiýa boldy. 17-nji maýda onuň üçünji we soňky okalyşynyň bolmagyna garaşylýar.
Guramaçylaryň biri Azat Ýewropa/Azatlyk Radiosyna häzir bu kanun taslamasyna garşy 11-nji maýda has uly protest çäresini geçirmegiň meýilleşdirilýändigini aýtdy.
BMG-niň adam hukuklary bölüminiň başlygy Wolker Turk häkimiýetleriň protestçiler babatdaky çemeleşmesinden alada bildirdi. Şeýle-de, Turk häkimiýetleri bu kanun taslamasynyň yzyna alynmagyna, teklip edilýän kanunçylygyň ýaramaz täsirine duçar boljak raýat jemgyýeti we žurnalistler bilen gepleşik geçirmäge çagyrdy.
Häkimiýet başyndaky partiýa, “Gürjüstan arzuwy” geçen ýyl bildirilen protestler netijesinde yza çeken kanun taslamasynyň birneme üýtgedilen görnüşini täzeden hödürleýändigini aýdanyndan soň, tutuş Gürjüstanda gahar tolkuny ýokary galdy.
Tankytçylar bu kanun taslamasyny, Moskwadaky hökümetiň öz tankytçylaryny dymdyrmak üçin ulanýan "daşary ýurt agenti" kanunyny nazarda tutup, “rus kanuny” diýip atlandyrýarlar.
Gürjüstanyň prezidenti Salome Zurabişwili, häkimiýet başyndaky partiýanyň syýasatlaryndan özüni çetde saklap, eger-de garaşylşy ýaly, üçünji okalyşda resmi taýdan kabul edilse, bu kanuna weto goýmagy wada berdi.
Gürjüstanyň Daşary işler ministrligi 2-nji maýda ABŞ resmileriniň göni gürleşmek baradaky çakylygyny ret etdi diýip, ABŞ-nyň ilçisi Robin Dunnigan aýtdy.
"Biz golaýda Gürjüstanyň hökümetiniň ýokary derejeli agzalaryny strategiki hyzmatdaşlygymyzy we ABŞ kömegi bilen baglanyşykly ähli meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin ABŞ-nyň iň ýokary derejeli ýolbaşçylary bilen gönüden-göni gepleşige çagyrdyk; gynansak-da, gürji tarapy bu çakylygy kabul etmedi" diýip, ol ozalky twittered, X-de paýlaşan beýanatynda aýtdy.
Gürjüstanyň Daşary işler ministrliginiň beýanynda aýdylmagyna görä, bu çakylygyň ret edilmeginiň sebäbi parlamentiň kanun taslamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagyny wagtlaýynça togtatmagy barada goýlan şert bilen bagly. Bu şert "hyzmatdaşlygyň ruhuna laýyk gelmeýär" diýip, ministrligiň beýanatynda aýdylýar.
Dunniganyň Gürjüstany "Gürjüstanyň konstitusiýasynda ýazylyşy ýaly, Ýewro-Atlantik geljegine ygrarlylygyň gaýtadan tassyklanmagyna hem çagyran beýanatynda gepleşik geçirmek üçin hiç hili şert goýulmaýar
Forum