Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň goşun gullugynda, Sowet ýyllaryndakylar bilen deňeşdirilende, käbir zatlar üýtgedi, käbir zatlar öňküligine galdy. Ýöne ene-atalaryň aladasyny artdyran zatlaram bar. Şu ýagdaýlar barada Azatlyk Radiosy özüni Täjigözel Täçdurdyýewa diýip tanyşdyran 70 ýaşly aşgabatly pensioner ene bilen ýörite söhbetdeş boldy.
T.Täçdurdyýewa: Oglanlaň goşuna gitdimi, onsoň, derrew habar edýärler: “Pylanynjy gün kasam edişlik bolýa” diýip. Onsoň, ene-atalar şol kasam edişlige barýalar. Onsoň, ýene birki aý geçä welin, “Ogluňyzyň şul aýda doglan güni. Ýörüň, gideliň üýşüşip!” diýýäler. Onsoň, doglan gününe barýalar. Ol oglanlaryň ol ýerde aç-hor bolýandyklary bildirenogam. Bolmasa, olar eňreşip aýdardylar. Hiç zadam aýdanoklar.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň kasam edişlik dabarasyna ene-atalaryň çagyrylmagy indi däbe öwrüldi. Siz muňa nähili garaýaňyz?
T.Täçdurdyýewa: Aý, ene-atalar nä başyny çaraýandyr. Goşundan habar edenlerinde-de, “şu bazar güni” diýip, habar edýäler. Kasam edişlik dynç güni bolýar. Ene-atalara hökmanam däl şoňa gitmerk. Gitmek kyn düşýär. Köp ýerlere gidibem bilenok.
Azatlyk Radiosy: Otpuska alyp, gullukdan öýlerine gaýdýan esgerlerem barmy?
T.Täçdurdyýewa: Biziňkiler-ä, näme, köplenç gulluga gitdimi, iki ýyljygynam geçiripjik gelýärler. Meniň eşidişim-ä şol. Otpuska gaýdýan günleriňi soň dowam etmeli öýdýän. Şony çagalar gerek däl diýýändir-dä, elbetde. Otpuska gelenoklar.
Azatlyk Radiosy: Kähalatlarda öz welaýatlarynda galyp, gulluk edýän oglanlaryň öýlerinden girip-çykýan ýagdaýlary-da bolýar diýen gürrüňler bar. Şeýle ýagdaýlara siz duş geldiňizmi?
T.Täçdurdyýewa: Iki gezek gabat geldim. Woýenkomatyň özünde işleýän biri bar ekeni-dä. “Şu ýerde gulluk edýär” diýdiler. Öňräk bar ýalydy şol, häzir-ä ýok.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň egin-eşikleri bilen bagly gürrüňe geçsek, harby geýimleriniň abat bolmanlygy sebäpli, mundan oň käbir esgerleriň gullukdan soň öz graždan eşiklerinde öýlerine dolanýandyklary barada-da gürrüňler bolupdy. Häzir bu ýagdaý nähili?
T.Täçdurdyýewa: Häzirem şoň ýaly. Harby formaly gelseler, owadan boljak-da. Ýöne diňe graždan eşikli gelýäler. Ol graždan eşigem sen alyp bermeli gidip. Ýörite pul toplamaly.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň gullukda geýýän eşikleri nähili? Bir wagtlar esgeriň yzyndan baran ene-atalar ogullarynyň ýyrtyk aýakgaply, köne egin-eşikli ýagdaýyny görüp, gynanyp gaýdýardylar.
T.Täçdurdyýewa: Häzir gowy. Ol özleri gulluk edýärkäler, eşikleri erbet däl häzir. Ýöne ýaňky aýdyşym ýaly, şol eşijekleriniň birini özi bilen alyp gelse, has owadan geýnip gelse, gowy boljak-da.
Yaňky aýdyşyňyz ýaly, biz ozallar gidip gördük köp garyndaşlaryň oglanlarynyň yzyndan. Barsaň, köwüşleri ýyrtyk ýa syganok ýa-da yzyna basylan. Onuň ýalylaram bardy. Ýakajyklaram ak tikin bolupdyr. Daşy ýyrtykdyr, saralandyr. Onuň ýalylaram bardy. Häzir oňatja. Häzirki eşikleri gowy.
T.Täçdurdyýewa: Oglanlaň goşuna gitdimi, onsoň, derrew habar edýärler: “Pylanynjy gün kasam edişlik bolýa” diýip. Onsoň, ene-atalar şol kasam edişlige barýalar. Onsoň, ýene birki aý geçä welin, “Ogluňyzyň şul aýda doglan güni. Ýörüň, gideliň üýşüşip!” diýýäler. Onsoň, doglan gününe barýalar. Ol oglanlaryň ol ýerde aç-hor bolýandyklary bildirenogam. Bolmasa, olar eňreşip aýdardylar. Hiç zadam aýdanoklar.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň kasam edişlik dabarasyna ene-atalaryň çagyrylmagy indi däbe öwrüldi. Siz muňa nähili garaýaňyz?
T.Täçdurdyýewa: Aý, ene-atalar nä başyny çaraýandyr. Goşundan habar edenlerinde-de, “şu bazar güni” diýip, habar edýäler. Kasam edişlik dynç güni bolýar. Ene-atalara hökmanam däl şoňa gitmerk. Gitmek kyn düşýär. Köp ýerlere gidibem bilenok.
Azatlyk Radiosy: Otpuska alyp, gullukdan öýlerine gaýdýan esgerlerem barmy?
T.Täçdurdyýewa: Biziňkiler-ä, näme, köplenç gulluga gitdimi, iki ýyljygynam geçiripjik gelýärler. Meniň eşidişim-ä şol. Otpuska gaýdýan günleriňi soň dowam etmeli öýdýän. Şony çagalar gerek däl diýýändir-dä, elbetde. Otpuska gelenoklar.
Azatlyk Radiosy: Kähalatlarda öz welaýatlarynda galyp, gulluk edýän oglanlaryň öýlerinden girip-çykýan ýagdaýlary-da bolýar diýen gürrüňler bar. Şeýle ýagdaýlara siz duş geldiňizmi?
T.Täçdurdyýewa: Iki gezek gabat geldim. Woýenkomatyň özünde işleýän biri bar ekeni-dä. “Şu ýerde gulluk edýär” diýdiler. Öňräk bar ýalydy şol, häzir-ä ýok.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň egin-eşikleri bilen bagly gürrüňe geçsek, harby geýimleriniň abat bolmanlygy sebäpli, mundan oň käbir esgerleriň gullukdan soň öz graždan eşiklerinde öýlerine dolanýandyklary barada-da gürrüňler bolupdy. Häzir bu ýagdaý nähili?
T.Täçdurdyýewa: Häzirem şoň ýaly. Harby formaly gelseler, owadan boljak-da. Ýöne diňe graždan eşikli gelýäler. Ol graždan eşigem sen alyp bermeli gidip. Ýörite pul toplamaly.
Azatlyk Radiosy: Esgerleriň gullukda geýýän eşikleri nähili? Bir wagtlar esgeriň yzyndan baran ene-atalar ogullarynyň ýyrtyk aýakgaply, köne egin-eşikli ýagdaýyny görüp, gynanyp gaýdýardylar.
T.Täçdurdyýewa: Häzir gowy. Ol özleri gulluk edýärkäler, eşikleri erbet däl häzir. Ýöne ýaňky aýdyşym ýaly, şol eşijekleriniň birini özi bilen alyp gelse, has owadan geýnip gelse, gowy boljak-da.
Yaňky aýdyşyňyz ýaly, biz ozallar gidip gördük köp garyndaşlaryň oglanlarynyň yzyndan. Barsaň, köwüşleri ýyrtyk ýa syganok ýa-da yzyna basylan. Onuň ýalylaram bardy. Ýakajyklaram ak tikin bolupdyr. Daşy ýyrtykdyr, saralandyr. Onuň ýalylaram bardy. Häzir oňatja. Häzirki eşikleri gowy.
